Insulina to hormon wytwarzany przez trzustkę, który odpowiedzialny jest między innymi za regulowanie poziomu glukozy – insulina wprowadza glukozę do komórki, dzięki czemu otrzymuje ona energię do działania. Ale nie jest to jej jedyna rola, jej działanie ma wpływ na każdą komórkę ciała – w wątrobie stymuluje przemianę glukozy w tłuszcz, a w mięśniach wytwarzanie białek.

Insulinooporność (w skrócie IO), czyli oporność na insulinę oznacza, że komórka jest oporna na działanie insuliny. W konsekwencji reakcja komórki na insulinę jest mniejsza. W związku z tym potrzebna jest większa ilość insuliny, aby wywołać taką reakcję, jak dawniej. Jeśli organizm potrzebuje więcej insuliny, to wytworzy więcej insuliny, jednak prowadzi to do pojawienia się niebezpiecznej hiperinsulinemii (czyli zbyt wysokiego poziomu insuliny). Z czasem może prowadzić do przerostu i obumierania komórek beta trzustki, które odpowiedzialne są za produkcję insuliny.

Insulinooporność a cukrzyca typu 2

Insulinooporność poprzedza wystąpienie cukrzycy typu 2. Jeśli IO będzie nieleczona i będzie się rozwijać doprowadzi do hiperglikemii, czyli podwyższonego poziomu glukozy we krwi. Jej wystąpienie osłabia system antyoksydacyjny komórek, pociągając za sobą zwiększone ryzyko pojawienia się stanu zapalnego i chorób przewlekłych. Hiperglikemia może prowadzić do pojawienia się pełnoobjawowej cukrzycy typu 2.

Jednak następstwem insulinooporności mogą być także choroby układu krążenia, niealkoholowe stłuszczenie wątroby, zespół policystycznych jajników (PCOS), obturacyjny bezdech senny. Insulinooporność powoduje także powstawanie nadciśnienia tętniczego, wysokiego poziomu cholesterolu, płytek miażdżycowych.

Przyczyny powstawania insulinooporności

Przyczyny powstawania insulinooporności są liczne, ale też niestety nie do końca poznane. Jednak najczęstszą (i też najlepiej poznaną) jest otyłość brzuszna. Wskazuje się, że może być to związane z istnieniem w brzusznej tkance tłuszczowej przewlekłego stanu zapalnego o niewielkim natężeniu, który prowadzi do powstania insulinooporności.

Pojawia się błędne koło: otyłość brzuszna prowadzi do insulinooporności, co powoduje, że wytwarzane są większe ilości insuliny. Większe ilości insuliny sprzyjają tworzeniu większej ilości tkanki tłuszczowej. A większe ilości tkanki tłuszczowej potęgują insulinooporność.

Jednak wskazuje się także na inne przyczyny powstawania IO. Ważną grupą czynników są te związane ze sposobem żywienia: nadmierne spożycie kalorii, jedzenie produktów o wysokim indeksie glikemicznym, nieregularne posiłki, spożywanie białego pieczywa, przetworzonych, słodzonych płatków śniadaniowych, wyrobów cukierniczych, deserów mlecznych, słodyczy, fast foodów i napojów gazowanych. Dodatkowo, insulinooporność może być powodowana przez stany zapalne, przeciwstawne do insuliny działanie hormonów, wiek. Znaczenie mają także predyspozycje genetyczne.